Η κατοχύρωση βιομηχανικών σχεδίων αποτελεί μια κρίσιμη διαδικασία για την προστασία της οπτικής καινοτομίας μιας επιχείρησης και για τη διατήρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματός της στην αγορά. Ο όρος «βιομηχανικό σχέδιο» αναφέρεται στην εξωτερική εμφάνιση ενός προϊόντος ή μέρους του, η οποία προκύπτει από στοιχεία όπως το περίγραμμα, οι γραμμές, το σχήμα, η υφή ή και τα υλικά που χρησιμοποιούνται. Για να υπαχθεί ένα βιομηχανικό σχέδιο σε καθεστώς προστασίας, πρέπει να είναι νέο, να μην έχει δηλαδή δημοσιοποιηθεί προηγουμένως σε παρόμοια μορφή, και να διαθέτει ατομικό χαρακτήρα, έτσι ώστε να ξεχωρίζει από ήδη γνωστά σχέδια.
Στην Ελλάδα, η κατοχύρωση γίνεται μέσω του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ). Η διαδικασία περιλαμβάνει την υποβολή αίτησης, η οποία μπορεί να γίνει τόσο ηλεκτρονικά όσο και με έντυπα έγγραφα, και πρέπει να συνοδεύεται από ευκρινείς απεικονίσεις (σχέδια ή φωτογραφίες) του προϊόντος ή μέρους αυτού. Ο ΟΒΙ ελέγχει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις σχετικά με την πρωτοτυπία και τα τυπικά στοιχεία της αίτησης, και εφόσον δεν εντοπίσει εμπόδια, προχωρεί στη δημοσίευση του βιομηχανικού σχεδίου. Η αρχική περίοδος προστασίας διαρκεί πέντε έτη, ενώ ο δικαιούχος μπορεί να ανανεώνει την προστασία ανά πενταετία, με μέγιστη διάρκεια προστασίας τα 25 έτη.
Για όσους επιθυμούν ευρύτερη γεωγραφική κάλυψη, η εναλλακτική λύση είναι η κατάθεση αίτησης στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO). Η επιλογή του Εγγεγραμμένου Κοινοτικού Σχεδίου (Registered Community Design – RCD) επιτρέπει την προστασία του σχεδίου σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ με μία μόνη αίτηση, διευκολύνοντας σημαντικά τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ή σχεδιάζουν να δραστηριοποιηθούν σε διεθνείς αγορές. Και σε αυτή την περίπτωση, η προστασία έχει αρχική διάρκεια πέντε ετών, με δυνατότητα ανανέωσης ανά πενταετία για έως και 25 χρόνια συνολικά. Επιπλέον, υπάρχει και το Ανεγγεγραμμένο Κοινοτικό Σχέδιο (Unregistered Community Design – UCD), το οποίο προσφέρει αυτόματη και δωρεάν προστασία για τρία έτη από τη στιγμή που το σχέδιο γίνεται διαθέσιμο στο κοινό εντός ΕΕ, αλλά η κάλυψη είναι πιο περιορισμένη, καθώς ο δικαιούχος οφείλει να αποδείξει ότι έγινε αντιγραφή.
Η επιλογή μεταξύ εθνικής και ευρωπαϊκής κατοχύρωσης εξαρτάται από τις ανάγκες της επιχείρησης και την αγορά-στόχο. Η εθνική κατοχύρωση είναι ιδανική για όσους περιορίζουν τη δραστηριότητά τους στην ελληνική αγορά, ενώ η ευρωπαϊκή καλύπτει τις εταιρείες που είτε έχουν ήδη εξαγωγική δραστηριότητα είτε σκοπεύουν να επεκταθούν πέρα από τα εθνικά σύνορα. Σε κάθε περίπτωση, η προκαταρκτική έρευνα σε βάσεις δεδομένων, όπως η DesignsView, θεωρείται απαραίτητη για να εξακριβωθεί αν υπάρχουν παρόμοια προγενέστερα σχέδια, γεγονός που θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο στην κατοχύρωση. Επιπλέον, οι απεικονίσεις του σχεδίου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ευδιάκριτες και αναλυτικές, ενώ προσφέρεται η δυνατότητα αναβολής δημοσίευσης του σχεδίου για ορισμένο χρονικό διάστημα (έως 30 μήνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο), σε περίπτωση που η επιχείρηση επιθυμεί να διατηρήσει το σχέδιο εμπιστευτικό.
Η καταχώριση ενός βιομηχανικού σχεδίου αποτελεί ουσιαστική επένδυση για την επιχείρηση, καθώς της εξασφαλίζει το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης της οπτικής ταυτότητας των προϊόντων της. Αυτό όχι μόνο αποτρέπει παράνομες αντιγραφές από ανταγωνιστές, αλλά ενισχύει και τη συνολική αξία του brand. Στη Ratio Legal Services παρέχουμε ολοκληρωμένες νομικές υπηρεσίες για την κατοχύρωση βιομηχανικών σχεδίων τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υποστηρίζοντάς
σας σε όλα τα στάδια της διαδικασίας και εξασφαλίζοντας τη βέλτιστη δυνατή προστασία της καινοτομίας και της δημιουργικότητάς σας.
