Η στροφή των ταξιδιωτών σε αυθεντικές εμπειρίες φύσης, πολιτισμού και γαστρονομίας έχει ενισχύσει το ενδιαφέρον για τον αγροτουρισμό και τον οινοτουρισμό στην Ελλάδα. Πρόκειται για τομείς που μπορούν να δημιουργήσουν νέες πηγές εισοδήματος σε αγροτικές ή ημιαστικές περιοχές, συνδέοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη με την τοπική κληρονομιά και τις παραδόσεις. Εντούτοις, κάθε επενδυτική ή επιχειρηματική προσπάθεια σε αυτούς τους κλάδους απαιτεί σωστή νομική προετοιμασία και συμμόρφωση με ένα ιδιαίτερα σύνθετο θεσμικό πλαίσιο.
Σε επίπεδο χωροταξίας και πολεοδομίας, οι εγκαταστάσεις που προορίζονται για αγροτουρισμό ή οινοτουρισμό συνήθως βρίσκονται εκτός σχεδίου ή σε ζώνες προστασίας της αγροτικής γης. Ο καθορισμός της χρήσης γης, οι όροι δόμησης και οι πιθανοί περιορισμοί (λ.χ. προστατευόμενες περιοχές Natura, παραδοσιακοί οικισμοί) επηρεάζουν άμεσα το εύρος και το είδος των παρεμβάσεων που επιτρέπονται. Σε περίπτωση νέων κατασκευών ή διαμόρφωσης υφιστάμενων κτισμάτων, απαιτείται η κατάλληλη οικοδομική άδεια και συχνά γνωμοδοτήσεις από αρμόδιους φορείς για θέματα περιβάλλοντος ή αρχαιολογίας.
Η αδειοδότηση ενός αγροτουριστικού ή οινοτουριστικού καταλύματος συχνά διέπεται από τις γενικές διατάξεις που ισχύουν για τα τουριστικά καταλύματα, συμπεριλαμβανομένης της γνωστοποίησης λειτουργίας μέσω της πλατφόρμας notifybusiness. Επιπλέον, για δραστηριότητες που σχετίζονται με την παραγωγή, επεξεργασία και διάθεση αγροτικών προϊόντων – όπως η διοργάνωση γευσιγνωσίας, οι ξεναγήσεις σε οινοποιεία ή η συμμετοχή των επισκεπτών σε αγροτικές εργασίες – μπορεί να απαιτούνται συμπληρωματικές άδειες ή εγκρίσεις. Κρίσιμης σημασίας είναι επίσης η συμμόρφωση με κανόνες υγιεινής και ασφάλειας, ιδίως εφόσον προβλέπεται η φιλοξενία επισκεπτών σε χώρους διαμονής ή η κατανάλωση προϊόντων στο χώρο παραγωγής.
Ειδικά στον οινοτουρισμό, η χρήση γεωγραφικών ενδείξεων (ΠΟΠ, ΠΓΕ), η σήμανση φιαλών και η προβολή των χαρακτηριστικών κάθε κρασιού διέπονται από την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία περί οίνου και αμπέλου. Οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να προβάλλουν τοπικές ποικιλίες ή να συνδέσουν την ετικέτα τους με συγκεκριμένη προέλευση, πρέπει να διασφαλίζουν ότι πληρούνται οι απαιτούμενες προδιαγραφές και διαδικασίες πιστοποίησης. Επίσης, η λειτουργία οινοποιείων με δυνατότητα επισκέψεων και γευσιγνωσίας συχνά υπόκειται σε επιπλέον φορολογικές και τελωνειακές υποχρεώσεις.
Η διάθεση προϊόντων (π.χ. μέλι, ελαιόλαδο, φρούτα, κρασί) μέσα στον αγροτουριστικό ή οινοτουριστικό χώρο εγείρει και θέματα επισήμανσης τροφίμων, τήρησης κανόνων υγιεινής και ασφάλειας, καθώς και συμμόρφωσης με την προστασία του καταναλωτή. Οι συγκεκριμένες απαιτήσεις μπορεί να ποικίλλουν, ανάλογα με τη φύση των προϊόντων και τον τρόπο διάθεσής τους (π.χ. άμεση κατανάλωση, πώληση λιανική κ.λπ.).
Σε ένα πλαίσιο όπου η εμπειρία του επισκέπτη συνδέεται συχνά με υπαίθριες δραστηριότητες (πεζοπορία, περιήγηση σε αμπελώνες, συλλογή καρπών), η ασφάλεια των συμμετεχόντων και η νομική θωράκιση των διοργανωτών αποκτούν ξεχωριστή βαρύτητα. Η πρόβλεψη ασφαλιστικών καλύψεων, η επισήμανση μονοπατιών και η ενημέρωση των επισκεπτών σχετικά με πιθανούς κινδύνους αποτελούν βασικά βήματα για την αποφυγή προστριβών ή και σοβαρών ατυχημάτων.
Καθώς ο αγροτουρισμός και ο οινοτουρισμός συνδυάζουν επιχειρηματικές πρακτικές από τον κλάδο της φιλοξενίας, της αγροτικής παραγωγής και της τουριστικής προβολής, οι νομικές απαιτήσεις μπορεί να είναι πολυεπίπεδες και συχνά υπόκεινται σε αλλαγές, ιδίως λόγω ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πολιτικών για την ανάπτυξη της υπαίθρου. Η κατάλληλη νομική καθοδήγηση βοηθά τον επενδυτή ή τον ιδιοκτήτη να αποφύγει καθυστερήσεις, να αποτρέψει κυρώσεις και να διαμορφώσει μια σταθερή στρατηγική μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.
Στη Ratio Legal Services, διαθέτουμε την εμπειρία και την εξειδίκευση να καλύψουμε τις ανάγκες αδειοδότησης, πιστοποίησης και νομικής συμμόρφωσης στον τομέα του αγροτουρισμού και του οινοτουρισμού, ώστε οι πελάτες μας να αναπτύσσουν με επιτυχία και ασφάλεια τις δραστηριότητές τους, συνδυάζοντας τη φιλοξενία με την ανάδειξη της τοπικής κληρονομιάς και παραγωγής.
